Një hulumtim i publikuar nga faqja e internetit “Which?” zbuloi se kompanitë mbledhin shumë më tepër të dhëna sesa është e nevojshme që produkti të funksionojë.
Pajisjet standarde shtëpiake janë zbuluar se mbledhin dhe ndajnë informacione private me kompani të mëdha teknologjike si Google, Amazon, Facebook dhe TikTok. Besohet se kompanitë dhe partnerët e tyre të biznesit po e përdorin informacionin për të synuar njerëzit me reklama në telefonat inteligjentë dhe pajisje të tjera.
Rezultatet, të publikuara nga faqja e internetit Which?, tregojnë se kompanitë mbledhin shumë më tepër të dhëna sesa është e nevojshme që produkti të funksionojë. Produktet Nest të Google, të cilat përfshijnë kamera sigurie, altoparlantë inteligjentë, kamera zile dere dhe sisteme kontrolli të ngrohjes, mbledhin një sasi të madhe informacioni për vendndodhjen nga njerëzit që lidhen nëpërmjet telefonave inteligjentë duke përdorur sistemin operativ Android. Nga ana tjetër, të njëjtat produkte mbledhin dukshëm më pak informacion kur përdoruesit lidhen me to nëpërmjet iPhone të Apple.
“Nuk dihet pse po mblidhen të dhëna shtesë. Megjithatë, biznesi kryesor i Google është reklamimi dhe marketingu, ndërsa Apple aktualisht është e përqendruar në shitjen e pajisjeve”, shpjegon hulumtimi.
Ekspertët kanë shqyrtuar se çfarë informacioni u nevojitet pajisjeve për të krijuar llogari, çfarë lejesh të dhënash kërkojnë aplikacionet e tyre dhe çfarë aktivitetesh marketingu gjurmojnë kompanitë në produktet e njerëzve të tjerë. Altoparlantët inteligjentë supozohet të dëgjojnë vetëm kur përdoruesit duan që ata ta bëjnë këtë, por nuk është gjithmonë kështu.
Për shembull, altoparlantët inteligjentë Bose ndajnë të dhënat e përdoruesve me Meta-n, kompaninë mëmë të Facebook-ut, Instagram-it, Whatsapp-it dhe Threads-it. Kamerat inteligjente dhe zilet e derës së Ezviz-it, të cilat shiten nga shitës të mëdhenj me pakicë, përfshirë Argos-in, kishin deri tani softuerin më aktiv të gjurmimit. Kjo përfshinte ndarjen e informacionit me njësinë e marketingut të biznesit të TikTok-ut, si dhe me Pangle-n, një platformë kryesore e reklamimit me video, Huawei-n, Google-in dhe Meta-n. Çdo markë kamerash inteligjente dhe zilesh dere përdorte shërbimet e gjurmimit të Google-it, ndërsa Blink dhe Ring bashkëpunonin me kompaninë mëmë Amazon.
Which? shpjegoi se funksionet e spiunazhit dhe gjurmimit aktivizohen automatikisht si parazgjedhje. Konsumatorët mund t’i çaktivizojnë ato, por kjo kërkon ndryshimin e cilësimeve dhe mund të shkaktojë ndërprerjen e funksionimit të disa aspekteve të pajisjes ose aplikacionit. Shumica e menuve të televizorëve inteligjentë janë të mbushura me reklama, disa prej të cilave janë të personalizuara bazuar në të dhënat e përdoruesit.
Sipas studimit, LG kërkoi më shumë të dhëna nga të gjitha markat e lavatriçeve, duke përfshirë emrin e klientit, datën e lindjes, emailin, librin e telefonit, vendndodhjen e saktë dhe numrin e telefonit. Hoover kërkoi për kontakte dhe numra telefoni të përdoruesve në pajisjet Android. Me Miele, gjurmimi i saktë i vendndodhjes është aktivizuar si parazgjedhje dhe kërkohet për të përdorur aplikacionin e saj.
Sondazhi zbuloi se të dhënat që njerëzit janë më të shqetësuar për ndarjen janë kontaktet e tyre të kaluara dhe vendndodhja. Këto pasohen nga fotot, numri i telefonit dhe vendndodhja e saktë. Sipas Rregullores së Përgjithshme për Mbrojtjen e të Dhënave (GDPR), kompanitë duhet të jenë transparente në lidhje me të dhënat që mbledhin dhe mënyrën se si përpunohen këto të dhëna. Të dhënat e mbledhura duhet të jenë gjithashtu relevante dhe të kufizuara në atë që është e nevojshme për të kryer përpunimin. Megjithatë, arsyet për mbledhjen e informacionit shpesh janë shumë të gjera, me kompanitë që pretendojnë se kanë “interesa legjitime”.
“Kompanitë nuk duhet të mbledhin më shumë të dhëna sesa u nevojiten për të ofruar shërbimin që ofrojnë, veçanërisht nëse do të ‘varrosin’ informacione të rëndësishme në afate të gjata përdorimi. Zyra e Komisionerit të Informacionit Personal duhet të marrë në konsideratë përditësimin e udhëzimeve të saj për të mbrojtur më mirë konsumatorët nga heqja dorë aksidentale e sasive të mëdha të të dhënave të tyre pa e ditur ata”, tha Rocio Concha, drejtoreshë e politikave në Which?.
Prodhuesit kanë pretenduar se janë transparentë me klientët në lidhje me mënyrën se si përdoren të dhënat e tyre. Ata kanë pretenduar gjithashtu se të dhënat e mbledhura përdoren për të përmirësuar pajisjet dhe shërbimet.
“Google përputhet plotësisht me ligjet përkatëse të privatësisë dhe u ofron transparencë përdoruesve tanë në lidhje me të dhënat që mbledhim dhe mënyrën se si i përdorim ato”, tha Google kur hulumtimi u bë publik.
Amazon tha se i dizenjon produktet e saj për të mbrojtur privatësinë dhe sigurinë e klientëve të saj dhe për t’u dhënë përdoruesve kontroll mbi përvojën e tyre.